Koningsbal PC

Woensdag 2 augustus (PC-dag) zijn we open!

Woensdag wanneer de PC gekaatst wordt op it Sjûkelân is ons museum gewoon geopend. Mocht u meer willen weten over het grote kaats-evenement wat die dag in de stad gehouden wordt, dan vertellen onze vrijwilligers u daar graag over. Het museum is op de PC-dag extra lang geopend, namelijk van 9:00 uur tot 17:00 uur.

Mocht u alles al weten over het kaatsen, dan bent u natuurlijk ook van harte welkom om alles te weten te komen over de geschiedenis van de sport.

Eerste certificaat ‘Een kaatsclinic voor een zonnepaneel’ uitgereikt

Tienus Lukkes van Installatiebedrijf kreeg in het Keatsmuseum het eerste certificaat voor een gratis kaatsclinic uitgereikt uit handen van de 169ste PC-koning Tjisse Steenstra.

“Eind maart  heeft Installatiebedrijf Lukkes 24 zonnepanelen op het dak van het Keatsmuseum geplaatst,” vertelt museumvoorzitter Bram Bonnema. “Lukkes viert dit jaar zijn 125-jarig bestaan en vond dat een goede aanleiding om het Keatsmuseum met meerdere panelen te sponsoren. Wij tonen onze waardering daarvoor door Lukkes het eerste certificaat voor een gratis kaatsclinic uit te reiken. Tienus Lukkes mag met twaalf personen de kaatsclinic volgen op het heilige Sjûkelân naast het museum. Omdat Lukkes meerdere panelen heeft gesponsord, kregen Tienus Lukkes ook een gouden kaatsbal. Kaatsen is één van de oudste sporten van Fryslân en het museum over deze oersport krijgt nu energie van de zon, van de oerbron. De gouden kaatsbal staat hiervoor symbool.”

Zonnepanelen

Op het meest ongunstige moment liep het energiecontract van het museum af. “De kosten rezen de pan uit en daar moesten we actie op ondernemen,” gaat Bonnema verder. “Lukkes deed ons een aantrekkelijk aanbod om met de 24 zonnepanelen de energiekosten sterk te drukken. Toch bleef het nog een flinke investering en we hebben 40 bedrijven aangeschreven om ons net als Installatiebedrijf Lukkes een warm hart toe te dragen. Wanneer zij ook een zonnepaneel sponsoren of adopteren voor het bedrag van 450 euro, dan ondersteunen ze hiermee de rijke kaatshistorie van Fryslân, wat we even eens waarderen met een gratis kaatsclinic. Van kaatsen krijg je energie, laat het museum energie krijgen van de sponsoren.”

Tienus Lukkes schenkt een unieke kaatsprijs aan Bram Bonnema

Tienus Lukkes: “Wij waarderen het zeer dat we een kaatsclinic mogen volgen en dat onze sponsoring ook nog eens bekroond is met een gouden kaatsbal. Ons installatiebedrijf is gebonden aan de regio waartoe ook Franeker behoort en wij vinden het belangrijk dat lokale cultuur in ere wordt gehouden.” Tienus Lukkes had ook nog een verrassing voor museumvoorzitter Bram Bonnema: “Van mijn beppe kreeg ik een prijs die in 1945 is aangeboden aan de kaatsvereniging Willem Westra in Arum ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van die vereniging. Mijn pake Tienus heeft die prijs gemaakt uit een oude munitiehuls en deze unieke prijs past goed in het Keatsmuseum.” Bram Bonnema was zeer verguld met deze schenking.

KNKB

Er zijn meer dan 100 kaatsverenigingen aangesloten bij de Koninklijke Nederlandse Kaatsbond. Duizenden kaatsers beoefenen de sport in KNKB- of verenigingsverband actief. In het museum is alles verzameld van alle verenigingen. Hieruit blijkt dat kaatsten een internationale sport is die nog steeds volop wordt gespeeld. Het museum biedt een duidelijk overzicht van het kaatsen door de eeuwen heen. Het Kaatsmuseum draait volledig op vrijwilligers, 50 in totaal. De grote wens is om het filmarchief beter toegankelijk te maken voor het publiek. Nu al zijn 23.000 foto’s te bekijken op de website van het museum. Breng een bezoek aan het museum en laat je meevoeren door 500 jaar kaatsen in Europa. Ben je een kaatsliefhebber, dan is het museum een feest der herkenning. Achter de voordeur en onder de panelen staat het Keatsmuseum bol van energieke verhalen.

 

Wil je ook de zonnepanelen van het Keatsmuseum sponsoren Neem dan contact op met Theunis Piersma (piersma@keatsmuseum.frl of 06-53 14 99 49)

 

Multimedia tour

Keatsmuseum opent seizoen met Multimedia tour

Voor het Keatsmuseum in Franeker is het seizoen weer begonnen. Het bestuur zat in de winter niet stil en gebruikte deze rustperiode om een aantal zaken te vernieuwen. Zo liet het het bedrijf PERK Media uit Bitgum een Multimedia Tour ontwikkelen.

Multimedia Tour

Tien voorwerpen in het museum worden daarbij extra in de schijnwerpers gezet. Het gaat om voorwerpen waarover veel meer te vertellen en te tonen is dan het object alleen. Aan de hand van een qr-code, te scannen met de mobiele telefoon, belanden bezoekers op een speciale internetpagina met het verhaal achter het voorwerp. Dat verhaal wordt aangevuld met extra fotomateriaal en beeld- en geluidsfragmenten, waarvoor op dit moment geen plaats is in het museum zelf. ,,It is gjin ferfanging fan de rûnliedings troch ús frijwilligers,” zegt museumvoorzitter Bram Bonnema. ,,Moatst it sjen as in oanfulling derop.”

Zo zijn er achtergrondverhalen geplaatst bij bijvoorbeeld de PC-koningsbal, bij de legendarische PC-voorzitter Klaas Bijlsma, de kaatsers en kaatssters in de top van de klassementen aller tijden, internationale kaatsvarianten, de Houten Oldehove en zo meer. Bonnema: ,,Troch de tour te folgjen, kinne minsken op harren gemak noch in ekstra heal oere troch it museum strune om moaie keatsferhalen op te dwaan.”

Johannes Brandsma

Een dag voor de heropening van het museum overleed de legendarische kaatser Johannes Brandsma. Voor hem is meteen een vitrine vrijgemaakt met foto’s en attributen, die zijn kaatsleven illustreren. Kaatsliefshebbers die behoefte hebben om stil te staan bij het overlijden van Brandsma kunnen daarvoor dus ook een bezoek brengen aan het Keatsmuseum.

 

Bewoners van de Kaatsnamenbuurt in het Kaatsmuseum

Bewoners van de Ids Jousma-, Klaas Kuiken- en Taede Zijlstrastraat uit Franeker konden dinsdagavond 14 maart op uitnodiging het Kaatmuseum bezoeken. Er waren 14 aanmeldingen uit de drie straten aangevuld met 6 geïnteresseerde kaatsliefhebbers van elders uit de gemeente. Twee bezoekers hiervan waren maandag en dinsdagochtend nog bezig geweest om voor firma Lukkes uit Arum zonnepanelen te plaatsen op het dak van het Kaatsmuseum. Na een welkomstwoord en enige uitleg over het realiseren van het vernieuwde Kaatsmuseum in het voormalige pand van de ABN AMRO-bank, zijn de bewoners rondgeleid in het Kaatsmuseum.

Theo Kuipers heeft de betekenis en achtergrond van de drie genoemde kaatsers uit de doeken gedaan. Een eeuw gelden was dit een bijna onverslaanbaar partuur in de vrije formatie wedstrijden. Zo sterk dat ze hier en daar als formatie van wedstrijden werden uitgesloten. Naast partuurgenoten waren deze kaatsers als tijdgenoten bij afdelingswedstrijden ook elkaars concurrent.

Ids Jousma was in 1920 de eerste winnaar van het Klavertje Vier met overwinningen op de Freulepartij (1916), Jong-Nederlandpartij (1917), Bondspartij en de PC (beide in 1920). Taede Zijlstra was in 1923 de tweede winnaar van het Klavertje Vier met overwinningen op de Freulepartij en Jong-Nederlandpartij (beide in 1917), de Bondspartij (1923) en PC (1920).

De aanwezigen hadden een ‘noflike’ avond met bijzondere achtergrondverhalen van dit illuster kaatstrio.

keatsklauw

Hulp gezocht! Kaatsmuseum zoekt foto

In de achttiende en begin negentiende eeuw hing aan de buitenkant van een herberg soms een kaatsklauw. Als daar een kaatsbal in was geplaatst, betekende het dat er binnen iemand was die een ander uitdaagde om tegen hem te kaatsen. In de meeste gevallen was de inzet een geldbedrag of om het betalen van het gelag na afloop.

Het Keatsmuseum is op zoek naar een foto van een keatsklauw, zichtbaar hangend aan de gevel van een herberg of café. Een keatsklauw hebben we wel, foto’s ervan ook. Nergens kunnen we er eentje vinden, die daadwerkelijk in gebruik is op dat moment. Wie heeft zo’n foto of weet waar we er eentje kunnen vinden? Stuur een pb of mail naar twerda@keatsmuseum.frl

Bewoners Jan Reitsmastraat in het Kaatsmuseum

Bewoners van de Jan Reitsmastraat in Franeker konden dinsdagavond 24 januari op uitnodiging het Kaatmuseum bezoeken. Er waren slechts 6 aanmeldingen voor deze avond aangevuld met 2 aanmeldingen uit de Sjouke Helfrichstraat, die de eerste avond op het laatste moment door ziekte niet aanwezig konden zijn. Na een welkomstwoord en enige uitleg over het realiseren van het vernieuwde Kaatsmuseum in het voormalige pand van de ABN AMRO-bank, zijn de bewoners rondgeleid in het Kaatsmuseum.

Jan Reitsma

Theo Kuipers heeft de betekenis en de bijzondere prestaties van zowel Jan Reitsma (bijnaam: de Tulp) als ook Sjouke Helfrich (de lytse bakker mei de grutte stap) toegelicht met foto’s uit het archief van het Kaatsmuseum. Er zijn maar liefst twee kaatsverenigingen die de naam Jan Reitsma dragen. Naast de kaatsvereniging in zijn geboortedorp Pingjum ook de kaatsvereniging van Reduzum. Omdat het aantal aanmeldingen vooraf wat tegenviel zijn op het laatste moment nog vrijwilligers van het Kaatsmuseum uitgenodigd om het tweede deel van de avond bij te wonen. Hiervan hebben 8 vrijwilligers gebruik gemaakt. Daarmee kreeg Theo Kuipers toch nog een mooi aantal belangstellenden als toehoorders bij zijn beide interessante verhalen. De bewoners uit de Kaatsnamenbuurt en de eigen vrijwilligers hebben een genoeglijke en leerzame avond gehad.

Fryske ferhalenjûn yn it Keatsmuseum

Op 18 novimber wurdt rûnom yn Fryslân wer de ferhalejûn hâlden. It tema fan dizze jûn is: de ommekear. It Keatsmuseum docht dit jier ek wer mei. Ferteller fan dizze jûn is Johannes Bakker. Bakker wie dûmny yn Menaam, is mei emeritaat (pensjoen), mar preket sneintemoarns noch geregeld.

Bakker is in echte keatsleafhawwer. Sneintemiddeis is hy in trou besiker fan de keatspartijen.  It wurdt gjin preek, mar wol in moai en nijsgjirrich ferhaal.

De titel fan syn ferhaal is:

KEATSEN EN TSJERKE

De ommekear: fan tsjininoar nei meiinoar.

Wêr? Keatsmuseum, Frjentsjer, Voorstraat 76

Hoe let? Jûns om acht oere.

Tige wolkom. Wa’t earst yn de roef komt hat kâns fan plak. De tagong is fergees. In frije bydrage is altyd wolkom.

  

Bewoners Sjouke Helfrichstraat uit Franeker in het Kaatsmuseum

Bewoners van de Sjouke Helfrichstraat in Franeker konden dinsdagavond 25 oktober op uitnodiging het Kaatsmuseum bezoeken. Van de 23 aanmeldingen zijn 5 door ziekte op het laatste moment afgehaakt. Naast de 18 bewoners was Douwe Helfrich, de zoon van Sjouke Helfrich, ook aanwezig. Na een welkomstwoord en enige uitleg over het realiseren van het vernieuwde Kaatsmuseum in het voormalige pand van de ABN AMRO-bank, zijn de bewoners rondgeleid in het Kaatsmuseum.

Theo Kuipers heeft de betekenis en de bijzondere prestaties van Sjouke Helfrich toegelicht met foto’s uit het archief van het Kaatsmuseum. Hij kon daarbij putten uit het door hem geschreven artikel “Sjouke Helfrich-De lytse bakker mei de grutte stap” uit de Keatsfreon 2020, leuk aangevuld met enkele bijzonderheden door zoon Douwe Helfrich. Alle aanwezigen hebben een exemplaar van deze Keatsfreon meegekregen om thuis nog eens rustig na te lezen naar welke persoon hun straat is vernoemd met daarbij nog twee boekjes over de kaatsspelregels en de Franeker kaatskuier. De bewoners van de Sjouke Helfrichstraat hebben een genoeglijke en leerzame avond gehad, mogelijk gemaakt door de gemeente Waadhoeke. In de komende winterperiode zullen ook andere straten uit de Franeker Kaatsnamenbuurt voor een dergelijke avond worden uitgenodigd.

 

 

Kaatsmuseum in winter alleen geopend op afspraak

Vanwege de hoge energieprijzen heeft het bestuur van het Keatsmuseum besloten de deuren in de wintermaanden alleen te openen voor groepen op afspraak. Dat betekent dat het museum op 1 april weer opengaat voor individuele bezoekers. Normaal zijn wij in de winterperiode alleen op vrijdag en zaterdag open. De vrijwilligers die met het digitaliseringswerk bezig zijn (objecten digitaal op foto vastleggen) moeten dit zoveel mogelijk op één of twee dagdelen in de week in het Kaatsmuseum uitvoeren. Dit alles om kosten te besparen.

,,Dit jaar liep het energiecontract af voor het museum, waardoor we te maken hebben met variabele tarieven. ,,Waar wij normaliter pakweg ruim € 4.000 aan energielasten kwijt zijn, werd dit eind augustus door mij voor de begroting 2023 nog geschat op € 6.000, maar blijkt nu gedacht te moeten worden aan € 12.000 en mogelijk zelfs wel € 16.000”, legt penningmeester Theunis Piersma uit.

Combikaarten zijn één jaar geldig maar kunnen vanaf 1 november 2022 tot 31 maart 2023 niet bij het Kaatsmuseum worden ingeleverd!

Groepen (minimaal 10 personen) kunnen afspraak inplannen met Theunis R Piersma  info@keatsmuseum.frl of door te bellen: 06- 53 14 99 49

Weekend van de Wetenschap voor kinderen in Franeker

Op zaterdag 1 oktober vieren we het Weekend van de Wetenschap in Franeker. Het Koninklijke Eise Eisinga Planetarium, het Keatsmuseum, de Academie van Franeker en Museum Martena organiseren interessante, leuke en vrolijke activiteiten voor kinderen, die allemaal met wetenschap te maken hebben. Er is 11.00 tot 16.00 uur is er een doorlopend programma op verschillende plekken in de stad.

Botniastins

In de Botniastins kun je een raderwerk maken en kijken welke opstelling het snelste draait, dit heeft natuurlijk alles te maken met het wereldberoemde planetarium dat Eise Eisinga in zijn huiskamer knutselde. Verder kun je in de Botniastins meedoen aan het in kaart brengen van je eigen wereld. Wat vind jij belangrijk en wat moet er op jouw persoonlijke landkaart komen? Josse Pietersma, de superenthousiaste docent van de Junior Academie vertelt je eerst van alles over landkaarten vroeger en nu en daarna ga je zelf aan de slag.

Keatsmuseum

Het Keatsmuseum staat helemaal in het teken van ‘Meten is Weten’, hier ga je allerlei metingen doen van lengte en gewicht. Je kijkt naar de grootte van handen en voeten en kunt die vergelijken met handschoenen en voeten van topkaatsers in het museum. Ook ga je verschillen in ballen bestuderen.

Museum Martena

In Museum Martena houdt een echte professor een college over het Oud Fries. Hoe is onze Friese taal ontstaan en lijkt het echt zo op het Engels? Misschien leer je zelfs hoe je je naam kunt schrijven in het Oud Fries! Verder kun je in het museum knippen als Anna Maria van Schurman. Zij knipte als de beste met een piepklein schaartje. Kun je haar kunstwerken overtreffen?Je hoeft niet te reserveren voor de activiteiten, maar vol is vol. Het mooie is dat er altijd wel een andere activiteit is waar je aan mee kunt doen.

Gratis toegang

Kinderen hebben gratis toegang tot de activiteit op vertoon van een volwassene. De volwassen begeleiders betalen wel een toegangskaartje voor de musea en worden vriendelijk verzocht het museum te bezoeken en niet bij de activiteit te blijven. Het is raadzaam om een bezoek aan het Planetarium online vast te leggen.