Bondspartij 1902 leidde tot ontstaan Freulepartij

Bij het Keatsmuseum krijgen we regelmatig kaatsprijzen of andere bijzondere voorwerpen aangeboden. Kort na de Freulepartij ontvingen we een medaille die op een indirecte manier verbonden is met het ontstaan van deze beroemde wedstrijd.

De medaille hoorde, samen met een geldprijs van 60 gulden, bij de eerste prijs op de Bondspartij voor senioren in 1902. Op de medaille staat de naam van een van de drie winnaars: Sybren Jorritsma. Hij won toen samen met Jan Reitsma sr. en Hendrik Hiemstra voor Pingjum de Bondspartij in Wommels.

Foto: Kaatsmuseum

Wommels

Dat Wommels gastheer was, was in die tijd niet bijzonder. In de beginjaren wisselde de locatie jaarlijks. De Bondspartij werd toen over twee dagen gespeeld: de eerste omlopen op Pinkstermaandag, en de laatste zeven parturen werkten de partij twee dagen later af, op woensdagmiddag. Pingjum, met de legendarische Jan Reitsma sr., won overtuigend van Menaldum in de finale. De tegenstanders wisten geen enkel eerst te scoren.

Jonkvrouw Clara de Vos van Steenwijk

Onder de toeschouwers bevond zich jonkvrouw Clara de Vos van Steenwijk. Zij had de medailles voor de winnaars geschonken en was de hele dag aanwezig. Wat ze zag, maakte diepe indruk: ze raakte ervan overtuigd dat kaatsen een positieve invloed kon hebben op de ontwikkeling van jongeren. Ze stelde voor om een jaarlijkse wedstrijd te organiseren voor jongens tot en met 16 jaar en schonk daarvoor 120 gulden – een aanzienlijk bedrag in die tijd. Toen er een jaar later een tekort van 253,88 gulden ontstond, vulde ze dat ook aan.

Hoewel Freule Clara later naar Engeland en vervolgens naar Canada verhuisde, liet ze zich jaarlijks door schoolmeester Oepke Hiemstra op de hoogte brengen van “haar” kaatspartij.

Villa van Freule

De huidige wisselprijs, de ‘Villa van de Freule’, heeft ook een link met die Bondspartij van 1902. Clara verbleef destijds in Wommels bij haar neef, burgemeester Wiardus Willem Hopperus Buma van Hennaarderadeel, in hun pas gebouwde villa. Haar verblijf daar had te maken met een verbroken verloving, waardoor ze min of meer naar Wommels was “verbannen”. De burgemeester was beschermheer van de kaatsvereniging en stelde in die rol de ‘grote zilveren medaille’ beschikbaar voor de winnende afdeling. Waarschijnlijk wordt die medaille nog steeds bewaard bij kaatsvereniging Pingjum.

De persoonlijk uitgereikte medaille aan Sybren Jorritsma is vanaf nu in het bezit van het Keatsmuseum.